داکتیلوژیروس و ژیروداکتیلوس
متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
داکتیلوژیروس و ژیروداکتیلوس
ترماتودهای منوژن
ژیروداکتیلوس
ترماتود مونوژن
چرخه زندگی مستقیم
خانواده ژیروداکتیلیده
شایع ترین کرم جلدی
خونخوار
قلابدار
زنده زا Viviparous
بیشتر در پوست دیده می شوند
در عفونت های شدید در آبشش نیز یافت می شود.
اگر بیماری به سرعت درمان نشود از یک ماهی به ماهی دیگر گسترش می یابد.
اندازه 0.3 تا 0.5 میلی متر
داخل بدن انگل بالغ ممکن است تا 3 نسل جنین دیده شود.
در شرایط آب و دمای مناسب رشد سریع انگل را داریم.
G.salaris انگل بسیار مهم در پرورش آزادماهیان است. در نروژ این انگل معضلی برای پرورش ماهی سالمون مخصوصا بچه ماهیان است.
اگر ظرف مدت 5 – 4 روز نوزاد نتواند میزبان جدیدی بیابد تلف می شود.
در آکواریوم های گرم و استوایی به سرعت در خلال 24 ساعت تولید مثل می کند و انتشار می یابد.
تعداد کم اغلب صدمه ای نمی رساند مگر اینکه ماهی کوچک یا جوان باشد.
هنگام تغذیه توسط انتهای قدامی خود به ماهی متصل می شود.
حلق از دهان خارج می شود.
آنزیم های پروتئولیتیک ترشح می کند و عمل مکش را انجام می دهد.
صدمات جدی به پوست وارد می کند که ماهی را نسبت به عفونت های ثانویه مستعد می کند.
گسترش جهانی
آب شیرین و شور
Gyrodactylus salaris on the skin of Atlantic salmon parr
Gyrodactylus salaris (salmon fluke)
Gyrodactylus turnbulli : in guppy (Poecilia reticulate)
Gyrodactylus branchialis : in Pomatoschistus microps in European coastal waters
Gyrodactylus flavescensis : in Gobiusculus flavescensin European coastal waters
Gyrodactylus gondae: in Pomatoschistus minutus and Pomatoschistus lozanoi European coastal waters
Gyrodactylus arcuatoides : in Pomatoschistus minutus
Gyrodactylus bullatarudis
Gyrodactylus dorlodoti
Gyrodactylus bios
Gyrodactylus benedeni
Gyrodactylus leptorhychi
Gyrodactylus Elegans : European carp
علائم بالینی
خارش
حرکات پرشی
افزایش ترشح مخاط
تیرگی پوست
چسباندن باله ها
لاغری
در عفونت های شدید که انگل در آبشش هم دیده می شود علائم تنفسی دیده می شود.
می تواند منجر به تلفات سنگین شود.
از آنجایی که این کرم ها به طور مستقیم از یک ماهی به ماهی دیگر انتقال می یابند مرگ و میر بستگی زیادی به تراکم دارد.
پیشگیری و درمان
وضعیت سلامت ماهی تاثیر زیادی بر شدت بیماری دارد.
قرنطینه ماهیان تازه وارد
رعایت اصول بهداشتی
کم کردن تراکم
کاهش استرس
کاهش مواد آلی آب (بقایای اضافی غذا و لاشه ماهیان مرده)
مطالعاتی انجام شده ولی هنوز واکسن تجاری موثری موجود نیست.
تشخیص بیماری با استفاده از لام مرطوب از پوست راحت ترین روش است.
برای درمان در ماهیان زینتی می توان از فبندازول (200 میلی گرم در صد لیتر)، تریکلروفن، فلوبندازول، فرمالین، مبندازول، پرازی کوانتل و نمک استفاده کرد.
در نروژ برای G.salarisاخیرا از روشی استفاده می شود که دوز پایین آلومینیوم و اسید سولفوریک را به آب رودخانه اضافه می کنند که برای ماهی هم بی خطر است.
مبندازول :
حمام کوتاه مدت : یک گرم در لیتر به مدت ده دقیقه
حمام طولانی مدت: 100 تا 200 میلی گرم در صد لیتر آب به مدت 24 ساعت. بعد از درمان آب حتما عوض شود.
توصیه می شود که مبندازول را در مقادیر خیلی کم الکل اتیلیک حل کنید.
فبندازول :
200 میلی گرم در صد لیتر به مدت 24 ساعت
متعاقب آن آب عوض شود.
درمان 7 روز بعد تکرار شود.
در عفونت های شدید که انگل در آبشش هم دیده می شود علائم تنفسی دیده می شود.
می تواند منجر به تلفات سنگین شود.
از آنجایی که این کرم ها به طور مستقیم از یک ماهی به ماهی دیگر انتقال می یابند مرگ و میر بستگی زیادی به تراکم دارد.
پیشگیری و درمان
وضعیت سلامت ماهی تاثیر زیادی بر شدت بیماری دارد.
قرنطینه ماهیان تازه وارد
رعایت اصول بهداشتی
کم کردن تراکم
کاهش استرس
کاهش مواد آلی آب (بقایای اضافی غذا و لاشه ماهیان مرده)
مطالعاتی انجام شده ولی هنوز واکسن تجاری موثری موجود نیست.
تشخیص بیماری با استفاده از لام مرطوب از پوست راحت ترین روش است.
برای درمان در ماهیان زینتی می توان از فبندازول (200 میلی گرم در صد لیتر)، تریکلروفن، فلوبندازول، فرمالین، مبندازول، پرازی کوانتل و نمک استفاده کرد.
در نروژ برای G.salarisاخیرا از روشی استفاده می شود که دوز پایین آلومینیوم و اسید سولفوریک را به آب رودخانه اضافه می کنند که برای ماهی هم بی خطر است.
مبندازول :
حمام کوتاه مدت : یک گرم در لیتر به مدت ده دقیقه
حمام طولانی مدت: 100 تا 200 میلی گرم در صد لیتر آب به مدت 24 ساعت. بعد از درمان آب حتما عوض شود.
توصیه می شود که مبندازول را در مقادیر خیلی کم الکل اتیلیک حل کنید.
فبندازول :
200 میلی گرم در صد لیتر به مدت 24 ساعت
متعاقب آن آب عوض شود.
درمان 7 روز بعد تکرار شود.
پرازی کوانتل:
250 میلی گرم در صد لیتر (در کمی آب به خوبی حل کنید و محکم به هم بزنید) و همان مقدار را دو روز بعد تکرار کنید. بنابراین درمان باید حداقل 3 روز طول بکشد.
این درمان را به طور هفتگی به مدت 3 هفته تکرار کنید تا اطمینان یابید که همه لاروهای تازه تفریخ شده از بین رفته اند. بعد از هر درمان حداقل 50 درصد آب را تعویض کرده و ترجیحا فیلتر کربنی کنید.
قرص های پرازی کوانتل ممکن است موادی داشته باشند که آب را کدر می کنند و روی آب و ماهیان تاثیر منفی می گذارند. توصیه می شود از پرازی کوانتل خالص استفاده کنید.
در دماهای کمتر (برای ماهیان استخری) درمان باید به مدت چند هفته تکرار شود.
داکتیلوژیروس
ترماتود مونوژن
چرخه زندگی مستقیم
خانواده داکتیلوژیریده
Gill fluke
قلابدار
خونخوار
تخم گذار oviparous
تخم در آب می افتد و تبدیل به نوزاد شناور می شود که روی بدن ماهی می چسبد.
تفریخ تخم ها بستگی به دما دارد (در آکواریوم های استوایی حدود 21 روز).
در دمای کمتر از 5 درجه سانتیگراد چند ماه طول می کشد تا لارو تفریخ شود
از بافت پوششی آبشش و عروق خونی تغذیه می کند.
اگر لاروها میزبان بیابند، در عرض چند روز کاملا رشد کرده و شروع به تخم گذاری می کنند.
در شرایط مساعد رشد و تکثیر بالایی دارد.
اگر لارو، ماهی میزبان را نیابد، در عرض چند ساعت از بین می رود.
ماهی ها در زمان تخم ریزی بیشتر مستعد بیماری هستند.
در عفونت های شدید در دهان نیز یافت می شود.
سودو داکتیلوژیروس و کلیدودیسکس دو کرم مشابه هستند که در ماهیان زینتی هم یافت می شود.
میزبان اختصاصی ندارد ولی کپور ماهیان جوان حساس ترند.
به وفور در ماهیان زینتی استوایی و سردآبی یافت می شود.
مورفولوژی انگل
4 لکه چشمی در ناحیه سر
اندازه بین 0.3 تا 0.5 میلی متر
دو جفت آنتن دارد که برای اتصال به میزبان استفاده می کند.
14 قلاب حاشیه ای(Marginal hook)
یک یا دو connective bars
two needle-like structures
علائم بالینی
در تعداد کم بی ضررند
بیش از 20 عدد در هر 2 سانتی متر ماهی منجر به آسیب جدی و حتی مرگ می شود.
آبشش ها پوسیده و کم رنگ
علائم تنفسی
مالیدن خود به اشیا
شنای جهشی
سرپوش آبششی باز
خوابیدن در کف
کاهش اشتها
Dactylogyrus extensus: کپور معمولی و گلدفیش – گسترش تقریبا جهانی
Dactylogyrus lamellatus: کپور علفخوار – شرق دور ولی به اروپا نیز وارد شده است
Dactylogyrus minutus:کپور معمولی – اندمیک آسیا
Dactylogyrus ctenopharyngodonis: کپور علفخوار – اندمیک آسیا ولی به مناطق دیگر نیز توسط صادرات ماهی وارد شده است
Dactylogyrus vastator: بیشتر در کپور ماهیان جوان در شمال آمریکا، اروپا و آسیا
Dactylogyrus aristichthys: کپور سرگنده - آسیا ولی به مناطق دیگر نیز وارد شده است
Dactylogyrus hypophthalmichthys: کپور نقره ای – آسیا ولی به مناطق دیگر نیز وارد شده است
Dactylogyrus pallicirrus
Dactylogyrus rohdeianus
Dactylogyrus capoetae
Dactylogyrus schizocyprid
پیشگیری و درمان
کاهش استرس
قرنطینه ماهیان تازه وارد و ضدعفونی آنها
افزایش کیفیت آب
افزایش تعویض آب
افزایش هوادهی
کاهش تراکم
پرازی کوانتل (250 میلی گرم در 100 لیتر) به مدت سه روز موثرترین درمان است.
فلوبندازول، تریکلروفن (سموم ارگانوفسفره) ، نمک، فرمالین، فبندازول، آلبندازول، پتاسیم پرمنگنات نیز موثرند.
هر درمانی باید حداقل 3 بار در طول سه هفته انجام شود تا تمام اشکال انگل از بین برود.
می توان تمام ماهیان را از آکواریوم خارج کرد و به مدت 3 هفته در تانک جداگانه ای درمان کرد. همزمان کرم های آکواریوم به دلیل نبود میزبان خواهند مرد.
کرم های پوستی و آبششی اغلب با عفونت های ثانویه همراهند که باید درمان شوند.
