بوتریوسفالوس و چیلودونلا

بوتریوسفالوس و چیلودونلا

Bothriocephalosis

جهت مشاهده متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید

مقدمه:

کرم نواری آسیا،B.acheilognathi ، مهمترین سستود کپورماهیان است که باعث بوتریوسفالوزیس می شود و خطرناکترین انگل کرم روده ای در پرورش کپورماهیان است.(Bauer et al. 1997)

همچنین در ماهیان استخوانی آب شیرین و ماهیان وحشی گزارش شده است.(Clarkson et al. 1997)

B.acheilognathi بومی شرق آسیا است ولی به سرعت در سرتاسر دنیا گسترش پیدا کرد به غیر از قطب جنوب.

به دلیل چرخه زندگی ساده و دو میزبانه و طیف وسیعی از میزبان ماهیان در سرتاسر دنیا به راحتی منتشر شده است

B.acheilognathi باعث آسیب به دستگاه گوارش و اختلال فیزیولوژیک، کاهش رشد و مرگ می شود، تا 100%مرگ در هچری های کپور معمولی گزارش شده

مرفولوژی:

B.Acheilognathi  عموما طول  8-3/5 cm و پهنا 4mm(Yeh,1955)

     اندازه انگل یکی از پارامترهای بسیار متنوعی است که بستگی به شرایط اکولوژی،سایز میزبان،گونه میزبان،سن میزبان،شدت عفونت دارد.

از ویژگی های مهم مرفولوژی :B.Acheilognathi

• اسکولکس قلبی شکل با یک دیسک راسی نامشخص و یک جفت گودی یا بوتریا(شکاف مکنده) که به صورت پشتی شکمی در طول اسکولکس قرار گرفتند.
• گردن:باریکتر از اسکولکس است
• تنه یا : Strobilaکه ازتوالی بندها یا Proglottides تشکیل شده که هر بند شامل اندام تولید مثلی نر و ماده است(هرمافرودیت)

     بندهای بالغ با نابالغ و بارور فرق میکنند که در بندهای بالغ به علت رشد اندام تولید مثلی و بندهای بارور به علت توسعه بیشتر و حضورتخم،مستطیل شکل و درازتر می شوند نسبت بندهای نابالغ.

Fig. 1. Bothriocephalus acheilognathi from the ornamental fi sh Symphysodon discus. (A) Whole-mount, total view; (B) SEM micrograph, anterior part of body with scolex,

lateral view; (C) SEM micrograph, anterior part of body with scolex, dorso-ventral view; (D) Localization of the tapeworms in the anterior part of the intestine of S. discus,

arrowhead indicates the massive infection. Abbreviations: b=bothria; i=intestine, so= slit-like openings

Figures 1–6. Representative specimens of Bothriocephalus acheilognathi examined and reported in this study.

1. Scolex, ex. white bass, Lake Winnipeg (USNPC 97792). 2. Strobila, ex. white bass, Lake Winnipeg (USNPC 97792).
2. Scolex, ex. fathead minnow, University of Notre Dame Environmental Research Center (USNPC 97790). 4. Scolex

(HWML 19882). 5. Scolex (HWML 21487). 6. Scolex (HWML 15322).

RESEARCH NOTES 271

چرخه زندگی:

ساده و دو میزبانه است.

میزبان واسط اول کوپه پودا Cyclopidae است.

در شرایط مناسب به مدت 1 ماه چرخه زندگی کامل می شود.

تخم ها به داخل لومن روده آزاد می شوند و همراه مدفوع وارد آب می شوند

بسته به دمای آب جنین های 6 غلابه یا انکوسفردر داخل تخم طی چند روز شکل می گیرند.

پس ازهچ شدن کوراسیدیوم یا لارو که توسط مژه پوشیده شده اند قادر به شنا در آب هستند

 وارد بدن میزبان واسط اول:سیکلوپس،آکانتوسیکلوپس،ماکروسیکلوپس،مگاسیکلوپس،مزوسیکلوپس

     تروپوسیکلوپس می شوند.(Marcogoliese and Esch,1989)

     بعد از ورود مژه های خود را از دست می دهند و از معده به داخل حفره بدن نفوذ می کنند و تبدیل به فرم پروسرکویید می شوند.

     تکامل لارو بسته به دمای آب انجام می گیرد مثلا در دمای 29-28درجه سانتی گراد ،23-21 روز طول می کشد.

     زمانی که ماهی سیکلوپس آلوده را میخورد چرخه زندگی کامل می شود و وارد روده می شود وتبدیل به فرم بیماری زا یا پلروسرکویید میشود.(طی 20 روز ممکن است تولید تخم آغاز شود)

• انتقال انگل بالغ از ماهی به ماهی هم ممکن ازطریق شکار رخ دهد.(از شکار آلوده به ماهی شکارچی) که به آن پدیده انتقال چرخه سریع یا postcyclic transmission می گویند.

     ((Odening,1976

• توسط پرندگان ماهی خوار،دوزیستان، مار نیز آلودگی گزارش شده.

میزبان اصلی(ماهی):

• مهمترین و اصلی ترین میزبان Acheilognathi خانواده کپور ماهیان مخصوصا کپور معمولی و کپورعلفخواراست.
• ماهیان کوچک نسبت به ماهیان بزرگ شدیدا آلوده می شوند.(بین سایز ماهی و شدت آلودگی یک را بطه عکس وجود دارد)
• حساسیت لارو ماهی به این انگل بیشتر است زیرا بخش اعظم رژیم غذایشان را کوپه پودها تشکیل می دهند و فضای دستگاه گوارششان کم است که در آلودگی شدید به این انگل روده مسدود می شود و در نهایت مرگ ماهی رخ می دهد.((Scott and Grizzle,1979
• در ماهیان زینتی آلودگی رخ می دهد Poecilia reticulata and Xiphophorus maculatus

     (Evans and Lester,2001 )

علائم بالینی و تشخیص:

به راحتی با کالبدگشایی تشخیص داده می شود.

معاینه میکروسکوپیک که اسکولکس مشاهده شود.

معاینه مدفوع هم ممکن است تخم که دارای اپرکولوم در راس، بندهای انگل بالغ

از علائم بالینی:

• ماهی تنبل و نزدیک به سطح آب شنا می کند.
• لاغری،کاهش رشد،بی اشتهایی،آنمی،حساسیت به عفونت های ثانویه،تخریب لایه اپیتلیوم روده، در آلودگی شدید انگل در لارو کپورماهیان ورم واتساع محسوسی در بدنشان دیده می شود.

     (Scott and Grizzle,1979)

• در ماهیان خیلی کوچک ممکن است حرکت انگل در بدنشان دیده شود.
• دستگاه گوارش ماهی به شدت بزرگ و دیواره خیلی نازک می شود.

     کیسه صفرا متورم می شود.

• انگل معمولا در قسمت قدام اولین لوپ روده تجمع پیدا می کند.نقاط خونریزی و یا سوراخ شدگی به خاطره اتصال اسکولکس در روده دیده می شود.

علائم پاتولوژی عموما تقسیم می شود:

• آسیب به دلیل اتصال اسکولکس
• آسیب به دلیل حضور استروبیلا داخل لومن روده(Scott and Grizzle,1979)
• آتروفی هپاتوسیت ها به علت کمبود تغذیه ای در کبد

Histopathology of Cyprinus carpio intestines infected with Bothriopcephalus acheilognathi.(a) Young-of-the-year Cyprinus carpio parasitized with Bothriopcephalus acheilognathi showing enlarged, transparent and occluded intestine (arrow); (b) attachment of B. acheilognathi involving the two bothria located on each side of the scolex pinching the intestinal folds (arrow). This forced the apex of the scolex (*) firmly against the gut wall; (c) pressure exerted by the scolex (*) created indentations within the intestine, with loss of mucosa and pronounced thinning of the gut wall (arrow); (d) marked inflammatory response to B. acheilognathi infection with an increase in lymphocytes throughout the lamina propria (*); (e) B. acheilognathi proglottids (*) within the anterior intestine of common carp, causing pronounced intestinal distension, compression of intestinal folds (arrows) and (f) Atrophy of hepatocytes throughout the liver of parasitized common carp, consistent with reduced nutritional status.

مکانیسم بیماریزایی:

B.Acheilognathi  باعث تغییرات فیزیولوژی در ماهیان جوان می شود :

• کاهش پروتئین بدن
• اختلال در فعالیت آنزیم های گوارشی
• خستگی عضلات در آلودگی های شدید انگلی
• مرگ(Liao and Shig,1956)
• کاهش مقدار چربی که منجربه کاهش وزن کلیه، کبد، طحال
• اختلال و کاهش فعالیت تولیدمثلی
• بی حالی و شنای ضعیف
• کاهش هموگلوبین و حجم خون
• افزایش لکوسیت و سلول های التهابی
• التهاب شدید کاتارال و خونریزی در روده

پیشگیری و درمان:

• کنترل میزبان واسط کوپه پود با خشک کردن استخرها پس از بهره برداری وسپس استفاده از ضدعفونی کننده آهک که باعث نابودی تخم انگل هم می شود و سم تری کلروفن0/2 mg/L
• کنترل آب ورودی به استخرها با نصب توری برای جلوگیری از ورود ماهیان وحشی و سیکلوپس
• استفاده از کلسیم کلراید70kg/ha، کلسیم هیدرکساید یا کلسیم هایپوکلریت پس از خشک کردن استخرها باعث کشته شدن میزبان واسط کوپه پود می شود.
• نیکلوزامید به صورت خوراکی (مخلوط با روغن،اسپری روی پلت)50 میلی گرم در 100گرم غذا به مدت 7-5 روز که محدود به استخرهای بزرگ همراه با جریان آب مناسب (متابولیت هایش سمی) همراه با آنتی بیوتیک
• تخم های انگل سریعا با خشک کردن،سرما،اشعه UV از بین می روند.
• مبارزه بیولوژیک با استفاده از کک آبزی (دافنی ماگنا) که تخم و کوراسیدیوم انگل را می خورد، روزی یکبار به ازای هر متر مکعب 6000کک در دمای 30-26 درجه

Diphyllobothriasis

مقدمه:

• Diphyllobothrium یکی ازجنس های متعلق به شاخه کرم پهن است که باعث دیفیلوبوتریازیس در انسان به علت مصرف ماهی نیم پز یا خام می شود.
• گونه اصلی آن latum است که به آن broad fish tapeworm هم می گویند.
• باعث بیماری درماهی و پستانداران می شود.
• بومی اسکاندیناوی، غرب روسیه وبالتیک است و در حال حاضر در شمال امریکا هم وجود دارد(مخصوصا شمال غربی اقیانوس اطلس).
• از گونه های دیگرش dendriticum (در ماهی سالمون)، D.pacificum،D.coradatum،

     D.ursi، D.lanceolatum، D.dalliae، D.yonagoensis، که به ندرت انسان را آلوده می کنند.

• آلودگی به این انگل از سال 1970 وعمدتا درکشورهای اروپا،آسیا و کمتر از شمال آمریکا گزارش شده است.

مرفولوژی:

کرم بالغ از 3 قسمت تقریبا مشخص تشکیل شده:

• اسکولکس(سر)
• گردن
• بدن

     هر طرف اسکولکس یک شکاف مکنده به نام بوتریوم دارد که باعث اتصال به روده می شود.بعد از گردن، حالت بند بند استروبیلا به طور کامل مشخص است و هر پروگلوتید دارای اندام تناسلی نر و ماده است و منفذ تناسلی نر و ماده به صورت مشترک در سطح شکمی باز می شود.

D.Latum       درازترین کرم پهن انسان است به طور متوسط تا 10 مترطول دارد.

     کرم بالغ میلیون ها تخم در روز تولید می کند و پروگلوتیدهای بالغین پهن ترهستند.   

چرخه زندگی:

• انگل بالغ، انسان، سگ، گربه، خرس، خوک دریایی و راسو را آلوده می کند.
• تخم های نابالغ وارد مدفوع پستانداران یا میزبان اصلی می شوند (که دراین میزبان فعالیت تولید مثلی دارند)
• کوراسیدیوم توسط میزبان واسط اول یا سخت پوست کوپه پود (سیکلوپس، دیاپتوموس) خورده می شوند و وارد محوطه بطنی می شوند و تبدیل به پروسرکوئید می شود.
• این کوپه پودها عمدتا توسط minnow، ماهیان کوچک آب شیرین خورده می شوند و یا این ها توسط predatore مثل سوف، اردک ماهی، قزل آلا خورده می شوند و تبدیل به پلروسرکویید ( (sparganumیا فرم بیماری زای انگل می شود وبه عضلات ماهی مهاجرت می کند.
• ماهی نیم پز یا خام آلوده توسط میزبان اصلی یا انسان خورده می شود و تبدیل به فرم نابالغ انگل می شود و در نهایت فرم بالغ انگل به موکوس روده کوچک توسط دو بوتریا متصل می شود.
• بالغین می توانند به بیش از 10 متر تا 30 متر برسند (بیشتر از 3000 پروگلوتید)
• دوره نهفتگی در انسان متنوع است و می تواند بین 2هفته تا 2 سال برای ظهور تخم در مدفوع طول بکشد.

علائم بالینی در میزبان اصلی (انسان):

• عموما ملایم است
• اسهال، استفراغ، درد شکم، کاهش وزن، خستگی، یبوست
• کمبود شدید ویتامین B12 ، زیرا انگل 80% یا بیشتر، ویتامین را جذب می کند.
• آنمی مگالوباستیک خفیف تا شدید وکشنده
• آنمی حتی می تواند باعث دمیلین شدن اعصاب شود.
• گاها بدون علامت بالینی هم رخ می دهد

تشخیص بیماری:

• معاینه مدفوع ممکن است تخم های در پوش دار
• PCR روی نمونه های تخم خالص شده
• کالبدگشایی

درمان:

• پرازی کوانتل10-5mg/kg خوراکی یکبار، روی بالغین و نابالغین موثر
• نیکلوزامید 2g خوراکی یکبار، روی بالغین موثر است،50mg/kg خوراکی و یکبار، روی نابالغین موثر است