خط جانبی
جهت مشاهده متن کامل مقاله اینجا کلیک کنید
خط جانبی
خط جانبی یك اندام حسی است كه برای پی بردن به آب اطراف استفاده می شود، و ممكن است جهت یابی جانبی هم نامیده شود. این خط از بالای سرپوش آبششی تا انتهای دم ادامه دارد.نقش رادار را در ماهی ایفا میکند و کمک میکند ماهی فاصله خود را با ماهی های بعدی تنظیم کند.
نقش شنوایی را در ماهی نیز دارد. ماهی با استفاده از دستگاه شنوایی و خط جانبی میتواند اصوات را درک کند و تعادل خود را حفظ نماید. هر چند سیستم شنوایی و مجرای خط جانبی در سیستم عصبی از یکدیگر مجزا هستند، آنها به صورت خیلی موازی مطابق هم یا به صورت ترکیباتی به موازات هم دیده می شوند، بدین صورت که دو سیستم شامل نواحی مشترک به صورت تکامل یافته و یکسان از یکدیگر هستند و به طور کل با هم یک واحد کلی و عملکرد یکسان را نشان میدهند.
همچنین می توانند برخی از اختصاصات آب مانند شوری ، جریان آب و درجه حرارت را حس نمایند.
در برخی از ماهی ها سیستم خاصی بین خط جانبی و گوش داخلی به وجود می آید كه باعث افزایش توانایی حسی ماهی می گردد .خطوط جانبی در برخی از ماهی ها در هر طرف 2عدد بوده و در برخی دیگرممكن است اصولا وجود نداشته باشند.
گیرنده هایی كه در این خط وجود دارند نوروماست خوانده می شوند. هر كدام از گروهی سلول های مژه دار تشكیل شده اند ، این مژه ها كاپولای ژله مانند بیرون آمده ای را احاطه كرده است. نوروماست ها معمولا در پائین یك چاله یا شیار هستند و به اندازه كافی بلندی دارند كه دیده شوند.
سلول های مژه دار در خط جانبی شبیه سلول های مودار جایگزین در گوش داخلی مهره داران است، كه دلالت دارد بر اینكه خط جانبی و بخش گوش داخلی دارای منشا مشتركی هستند.
توسعه سیستم خط جانبی وابسته به شیوه زندگی ماهی است. برای مثال در انواع شناگر فعال تعداد زیادی نوروماست در كانال ها تولید شده تا در سطح ، و خط بیشتر به سمت باله سینه ای متمایل، و احتمالا برای كاهش صدای تولید شده به وسیله حركت باله است.
استفاده از سیستم خط جانبی شامل جلوگیری از برخورد، جهت یابی مربوط به جریان آب و شكاركننده ها است. برای مثال blind cavefish دارای ردیفی نوروماست بر روی سرشان هستند، كه می توانند برای پی بردن به محل غذا بدون استفاده از بینایی استفاده كنند و killifish می توانند موج های كوچك كه به وسیله حشرات بر روی سطح آب ایجاد می شود را حس كنند.
